Όταν ο Xρήστος Mποκόρος, από τους σημαντικότερους ζωγράφους του τελάρου της νέας γενιάς, για να μην πούμε ο σημαντικότερος, βγαίνει στό χώρο με το έργο του «παραβολή μιας ιστοριας της ελιάς», (γκαλερί Zουμπουλάκη) μοιάζει να επιχειρεί παράλληλα με τη διατύπωση μιάς ολόκληρης σκέψης, και ένα σχόιλιο για την τέχνη, με την έννοια που το καθορίζει ο Kόσουθ στα κείμενά του. Δηλαδή το έργο τέχνης είναι αναλυτική πρόταση όταν καθορίζεται από την εμπειρία.
Ποιά είναι η εμπειρία; Δυνατότερη από τη μνήμη και την αναφορά στην παιδική ηλικία και τα βιώματα δεν υπάρχει.
Ο Mποκόρος με την ιστορία της ελιάς, κάνει μια αναφορά, εκτός των άλλων, στην πολιτισμική συνέχεια του ίδιου τόπου, του περιβάλλοντος και των εμπειριών, μιλώντας μέσα από την τέχνη για τη δική του ιστορία που συμπίμπτει πολιτισμικά με εκατοντάδων χιλιάδων άλλων. Ένας χάρτης της μεσογείου δηλώνει τους συγκεκριμένους τόπους όπου ευδοκιμεί η ελιά. Μιά ελιά ζωγραφισμένη, τα φύλλα της ελιάς, το λάδι σε περίφημους επίτοιχους ντενεκέδες, τα ποτηράκια με το λάδι που ανάβει, ο οίκος του ανθρώπου και ο άνθρωπος.
Η έκθεση είναι θαυμάσια παρουσιασμένη σ’ ένα περιβάλλον πολλών διαφορετικών στοιχείων, ως προς τα μέσα του καλλιτέχνη, που όλα όμως απολήγουν στο ίδιο νοημτικό πλαίσιο. Aπό ‘κει κι ύστερα μένει να δει κάποιος το όλο σκεπτικό και πως αυτά τα πολλά πράγματι στοιχεία, μπορεί να τα διαχειριστεί ο καλλιτέχνης για να πεί αυτά που θέλει, σ’ ένα πραγματικά φιλόδοξο, σχεδόν αλλαζονικό σχεδιασμό, στον οποίο όμως και ο πιό κακόβουλος παρατηρητής δεν έχει να αντιτάξει το παραμικρό.
Θέλω να γίνω περισσότερο σαφής ως προς τα θέματα που έβαλα στον εαυτό μου σε σχέση με την έκθεση του Mποκόρου. Ή μάλλον το ένα θέμα. Γιατί ξαφνικά βγαίνει ο Mποκόρος στον χώρο και το κάνει επιπλέον τόσο καλά, ώστε να φέρνει σε δύσκολη θέση άλλους της γενιάς του, που ποτέ δεν είχαν σχέση με το τελάρο. Αρχικά, σχεδόν απλοϊκά, πίστευα ότι επρόκειτο για ένα παιχνίδι αντιπαράθεσης, ανάμεσα στους παραδοσιακούς και τους πρωτοποριακούς, στο οποίο ο Mποκόρος κερδίζει με την έκθεση αυτή όλους τους πόντους, δηλώνοντας πως και τούτο και το άλλο το κάνει καλά. Και μάλιστα μου άρεσε το μοντέρνο χιούμορ, με το οποίο σκέφτηκα ότι μπορούσε να σχολιάσει μια τόσο παλιομοδίτικη συζήτηση. Αυτή η έκθεση ωστόσο είναι τόσο καλή, ώστε να μη μένει αμφιβολία ότι ήταν ανάγκη του καλλιτέχνη να δημιουργήσει όλο αυτό το περιβάλλον, ακόμη και το αδύναμο γλυπτό του ανθρώπου με το κλαδί, να εμπλάξει με τρόπο εκλεκτικό στιγμές της ιστορίας της τέχνης, να αποσαφηνίσει τη θέση του απέναντι σ’ αυτό που κάνει, αλλά και να βγεί τόσο καθαρός από μια υπόθεση που αρχικά φαίνεται σαν στημένο σκηνικό, αλλά δεν είναι. Aντίθετα η καθαρότητα του ίδιου του έργου το μόνο σχόλιο που επιχειρεί είναι πρός εαυτόν, προς της μεθόδους της τέχνης και τα έργα της τέχνης, που τόσο κοντά βρίσκονται στα έργα των ανθρώπων, αντλώντας από αυτά μια ταυτότητα που ορίζει την πολιτισμική συνέχεια των γενεών, στον ίδιο τόπο, σε διαφορετικό χρόνο.
για την έκθεση Παραβολή μιας ιστορίας της ελιάς
Aθήνα, Γκαλερί Zουμπουλάκη / Νοέμβριος 1993